08 Gezondheids- en werkplekaspecten
 >  Corona en rioolwerkzaamheden
Introductie

Deze toolbox / protocol is van toepassing voor alle medewerkers die werkzaamheden uitvoeren waarbij zij (indirect) in contact kunnen komen met (mogelijk met het Corona virus besmette) fecaliën (ontlasting). Denk hierbij aan werkzaamheden in of aan riolen, afvalwaterinstallaties in met Corona besmette gebieden. Deze instructie geldt voor werkzaamheden aan bestaand riool of het koppelen aan bestaand riool. Deze instructie is niet van toepassing op schoon water riool en / of nieuw riool.

Risico's > Wat kan er gebeuren?

Blootstelling, symptomen en besmettelijkheid

Besmetting vindt plaats door hoesten, niezen of door direct contact met bijvoorbeeld snot, slijm en feces (ontlasting) van een besmet (geïnfecteerd) persoon met of zonder symptomen. Vervuild water kan via spatten / nevel in de longen van de mens komen of via de lippen en/of via vervuilde handen in het maag/darmkanaal. Mensen met het Corona virus hebben koorts en/of luchtwegklachten (denk aan hoesten of kortademigheid). De ziekte is van mens op mens overdraagbaar. Het is van belang dat je deze klachten kan herkennen en weet hoe je moet handelen. Met het toepassen van dit protocol wordt de kans op besmetting beperkt. Mocht je onverhoopt toch met vermoedelijk besmette fecaliën (ontlasting) in contact gekomen zijn, meld dit dan aan je leidinggevende en wees alert op eventuele ziekte verschijnselen. 

Maatregelen > Wat moet je doen?

Draag naast de reeds verplichte PBM's de volgende Persoonlijke Beschermings Middelen (PBM's) .

    Om blootstelling te voorkomen is het van belang dat je bij mogelijk contact met afvalwater minimaal de volgende PBM's toepast:

    • Beschermende buitenkleding zoals een wegwerp overall, gooi de overall weg na gebruik, doe dit ook voor het schaften in de keet;


    • Vloeistofdichte handschoenen (zorg ervoor dat de polsen volledig bedekt zijn);


    • rubberen / kunststof laarzen - S5;


    • Voor blootstelling aan spatten of spetters draag daarvoor een gelaatscherm
    Doordat het riool reinigen door derden uitgevoerd wordt is besmetting door nevel bij deze werkzaamheden niet van toepassing.

    Wees ook alert en raak tijdens je werk je ogen, neus en mond niet aan met ongewassen handen.

    Vervuilde kleding / pbm's voor eenmalig gebruik, na gebruik, weggooien in de afvalcontainer.

    Indien er afvalwater op kleding is gekomen, dan de kleding op 60 °C wassen. Schudt deze kleding zo weinig mogelijk.

      Maatregelen > (Persoonlijke) hygiëne
      Maatregelen > Pauze

      Zorg ervoor dat je je gelaatscherm en vloeistofdichte handschoenen goed schoon houdt en reinigt. Ben je klaar met je werk of ga je bijvoorbeeld pauzeren (eten en/of roken)?

      • Open je gelaatscherm pas als je op 1,5 meter van anderen bent en houd je vloeistofdichte handschoenen aan. Ga vervolgens direct naar de wasgelegenheid met stromend water.
      • Maak hier eerst uw vloeistofdichte handschoen schoon en trek deze uit.
      • Trek uw beschermende buitenkleding (bijvoorbeeld wegwerp overall) uit
      • Was uw handen
      • Doe je gelaatscherm af en maak het scherm schoon (vooral de binnenkant) met een schoonmaakmiddel en droog het scherm meteen papieren doekje. Gooi dit doekje weg.
      • Was wederom uw handen


      Zorg ervoor dat je je gelaatscherm en vloeistofdichte handschoen weghoudt van de spullen van anderen, ook bij opslag.


      Bijzondere aandachtspunten

      Bij de onderstaande activiteiten zijn maatregelen en aandachtspunten verwoord. De maatregelen gelden voor alle werkzaamheden welke gerelateerd zijn aan bestaand vuil water riool.

      Bij twijfel of onduidelijkheden stem dit af met de uitvoerder of eventueel met de contactpersonen genoemd onderaan deze toolbox.

      Maatregelen > Reinigen riool en mogelijke nevel

      Maak een afspraak met het reinigingsbedrijf over hoe de nevel bij het schoonspuiten wordt beheerst.

      Maatregelen > Plaatsen afsluiters

      Maatregelen t.b.v. plaatsen afsluiters en overige werkzaamheden in vergelijkbare omstandigheden.

      Ten behoeve van werkzaamheden in vuilwaterriolering dienen de volgende stappen ondernomen te worden voordat de werkplaats betreden wordt.

      Gasdetectie (standaard werkmethode)

      Vooraf aan de werkzaamheden dient het in werking zijnde riool getest te worden op aanwezigheid van gassen met behulp van de beschikbare gasmeters. 

      Na eventuele ontluchting via nabije putdeksels en of afbreken van bovenbouw kan het riool vrijgegeven worden van gassen. Hiermee is het gevaar op nevel nog niet geweken, maar is aannemelijk dat de druk op het rioolstelsel afdoende is afgenomen om dit gevaar te minimaliseren.

      Aanwezigheid nevel in stelsel en start werkzaamheden
      Testen op nevel dient hierna visueel te gebeuren door minimaal twee deskundige personen. Indien nevel (waterdruppels in de lucht) aanwezig is in het stelsel kunnen met de hieronder vermelde PBM's geen werkzaamheden worden verricht.

      De werkzaamheden dienen dan door gespecialiseerde bedrijven uitgevoerd te worden met de juiste PBM's, te denken aan volgelaatsmaskers met bijbehorende filters.
      Indien geen nevel aanwezig is in het stelsel is het gevaar op besmetting door Corona gereduceerd tot spatten van biologisch materiaal in combinatie met aanraking van het gelaat. Hierdoor kunnen met de juiste onderstaande PBM's werkzaamheden uitgevoerd worden in het rioolstelsel.

      Laarzen, vloeistofdichte handschoenen, wegwerpoverall en spatscherm / gelaatscherm.


      Maatregelen > Rooien leidingen
      • Zorg dat er geen contact is met eventuele spatten. Gebruik hulpmiddelen bij het uitnemen van de leidingdelen. bijvoorbeeld stuurtouwen.
      • Houd de handen bij de last weg.
      • Laat bij spatten de rioolbuis (onderdelen) uitlekken.
      • Zorg dat de slangen van leegpompsystemen echt dicht zijn en vervang indien nodig slangen en/of aansluiters.
      • De belangrijkste besmettingsroutes blijven overdracht via druppels door niezen/hoesten en via de handen. Eventuele "vervuild" zand en/of grond welke teruggeplaatst wordt behoeft geen aanvullende maatregelen.
      Maatregelen > Huisaansluitingen (uitpandig) - hoofdzakelijk Infra
      • Geef bewoners uit voorzorg geen hand en houdt 1,5 meter sociale afstand aan.
      • Vertel de bewoner waarom je afstand houdt en vraag om begrip.
      • Vraag de bewoner of er Corona gerelateerde gezondheidsklachten zijn. Indien ja overleg met je leidinggevende voor aanvullende maatregelen.
      • Overleg met de bewoner dat de aansluitingen 2 uur niet gebruikt mogen worden, dit is voor de gezondheid van de medewerkers, plaats indien mogelijk een afsluiter in de afvoer.


      • Maak bij meerdere huizen / appartementen welke zijn aangesloten op één aansluiting enkele dagen vooraf specifieke afspraken en sluit bij voorkeur water tijdelijk af. Plaats indien mogelijk een afsluiter in de afvoer.
      Maatregelen > Rioolwerkzaamheden (inpandig) - hoofdzakelijk Utiliteit
      • Stem de rioolwerkzaamheden vroegtijdig af met de verantwoordelijken voor de betreffende locatie.
      • Houdt 1,5 meter sociale afstand aan.
      • Zorg dat de riolering buiten gebruik is of plaats indien mogelijk een afsluiter in de afvoer.
      • Vraag de locatieverantwoordelijke of er Corona gerelateerde gezondheidsklachten zijn. Indien ja overleg met je leidinggevende voor aanvullende maatregelen.
      Discussie > Bespreek het met je collega’s!

      Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

      1. Hoe ga jij om met dit probleem in jouw werkomgeving?
      2. Maak op basis van de informatie in deze toolbox een project specifiek plan.


      Tips > Voor meer informatie

      Vragen m.b.t. Corona en rioolwerkzaamheden kunnen worden gesteld aan:

      • Frank Beelen (projectleider Wegen regio Zuid)
      • Jaap v.d. Woude (hogere veiligheidskundige Infra)
      • Jelle Mol (hogere veiligheidskundige Bouw- en Techniek)


      Hyperlinks naar diverse informatiebronnen:

      Heijmans Corona maatregelen, zie https://www.heijmans.nl/corona-maatregelen/

      Arbocatologus van de waterschappen, zie https://hrm.aenowaterschappen.nl/nl/aeno_publicatie/Arbocatalogus-5-Biologische-agentia-2016

      Samen veilig doorwerken bouw en techniek sector, zie https://www.bouwendnederland.nl/media/6202/protocol-samen-veilig-doorwerken.pdf

      Toolbox arbeidshygiëne corona, zie https://www.geenongevallen.nl/toolbox/arbozorg-en-organisatie-van-de-arbeid/arbeidshygiene-corona-virus

      Toolbox gebruik van gelaadskap en handschoenen tijdens corona, zie https://www.geenongevallen.nl/toolbox/persoonlijke-beschermingsmiddelen-pbm-en-veiligheidssymbolen/gelaatsmasker_handschoen_corona

      Toolbox gevaarlijke gassen op een RWZI, zie https://www.geenongevallen.nl/toolbox/gevaarlijke-stoffen-organisme/gevaarlijke-gassen-op-een-rwzi

      Bowtie Corona en rioolwerkzaamheden. https://heijmans.sharepoint.com/:b:/r/teams/AFD-HI-KenV-Infra/Gedeelde%20%20documenten/Veiligheid/Bowtie/Bowtie%20corona%20en%20riool/20200330%20Corona%20Bowtie%20riool.pdf?csf=1


      Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.