Afgelopen maandagochtend kreeg ik een schokkend telefoontje dat een van onze collega's overreden was door een kraan. De schrik zat er behoorlijk in. Op het moment van het telefoontje was er nog veel onduidelijk. Veel vragen gingen er door mij heen. Wat was er gebeurt? Hoe kon dit gebeuren, maar vooral hoe is het met onze collega? Gelukkig kwam al snel het bericht dat hij aanspreekbaar was. Collega's ter plaatse werden goed opgevangen door ons lokaal ingerichte crisisteam. Samen praten over wat er gebeurde hielp mee om snel een beeld te vormen. We zijn hierbij ondersteund door Stichting DOEN (Slachtofferhulp). In de tussentijd was onze collega in het ziekenhuis voor onderzoek. Einde van de ochtend kwam het verlossende bericht dat hij heel veel geluk heeft gehad en thuis verder kan herstellen. De opluchting dat het goed was afgelopen was overal voelbaar, er werd intens meegeleefd met onze collega.

Dit ongeval benadrukt nog maar eens dat we elke dag met risicovol werk bezig zijn en dus alert moeten zijn.

Ik wens onze collega heel veel beterschap en laten we leren van dit ongeval en elkaar helpen om dit te voorkomen.

​​​​​​​Matthijs den Boef

Regiodirecteur Zuidwest

Op maandagochtend heeft er op het project ‘3^e aansluiting Tholen’ een ongeval plaatsgevonden.

Een mobiele bandenkraan was op dat moment de berm aan het afwerken van de nieuwe bypass. Onze getroffen collega die in de buurt van de kraan liep werd gebeld en neemt dat gesprek aan. Tijdens het telefoongesprek loopt de collega richting de kraan en draait zich met zijn rug naar de kraan toe. De kraan rijdt stapvoets met het contragewicht haaks op de machine richting de collega. Vanwege de dode hoek wordt de betreffende collega niet opgemerkt door de machinist.

Onze collega is in aanraking gekomen met een rijdende mobiele bandenkraan, is daarbij ten val gekomen en is met zijn rechterbeen onder een van de wielen terecht gekomen.

De machinist hoort een schreeuw, stopt de kraan en stapt uit. Tot zijn schrik treft hij onze collega aan naast de kraan. De collega is aanspreekbaar en geeft aan dat de kraan over zijn onderbeen is gereden.

​​​​​​​Dit ongeval heeft diepe indruk gemaakt op de collega’s ter plaatse. Voor hen is slachtofferhulp ingeschakeld van Stichting DOEN. Gelijktijdig is het crisismanagementteam ingeschakeld, zij leveren ter plaatse en centraal hulp om iedereen te begeleiden.

Elke mobiel materieelstuk kent een gebied rondom de machine, het zogenaamde draaibereik. Bij rijdend en draaiend materieel verplaatst dit gebied zich mee met de machine. Het is verboden om je in het draaibereik van de machine te bevinden zonder overleg/toestemming met de machinist.

Dit ongeval is niet uniek, het werken nabij en in het draaibereik geeft een duidelijk risico dat ook al vaker tot uiting is gekomen (Zie je mij, zie ik jou’). Waar een buitenstaander eerder op gepaste afstand blijft, is dit voor onze collega’s die dagelijks bij de machines werken lastiger.

Mobiele telefonie is een zeer duidelijke factor die bijdraagt aan minder aandacht voor de omgeving. We herkennen allemaal de situatie waarbij een serieus gesprek onze volledige aandacht kan vragen.

Omdat de aandacht niet gericht was op de kraan en de kraan langzaam voortbewoog werd de collega geraakt. Tijdens het onderzoek is er gekeken vanuit de cabine en helaas kent de kraan ondanks spiegels en camera’s toch nog een aantal dode hoeken.

De collega is geraakt terwijl hij zich in de dode hoek achter het contragewicht bevond. De bandenkraan reed met één wiel over zijn laars. De collega weet op eigen kracht weg te kruipen van de kraan. De kraan weegt ongeladen 17,7 ton. Het wiel dat over de voet is gereden kan daardoor ernstig letsel veroorzaken. Na de val is de veiligheidsschoen van de collega in de rijrichting gedrukt en daar hebben de stalen neus en stalen onderplaat van de schoen geholpen bij de krachtsoverdracht. De collega is onderzocht op de eerste hulp van het ziekenhuis en is na controle naar huis gebracht. Zijn veiligheidslaars heeft zijn voet en onderbeen beschermd.

De mobiele telefoon is niet meer weg te denken in ons privé- en zakelijke leven. Waar we allemaal bewust zijn van de positieve invloed is het negatieve aspect vaak onderbelicht.

De afweging om een belangrijk gesprek te weigeren of later op te nemen kan lastig zijn. Zeker wanneer het een gesprek is van iemand die je probeert te bereiken en deze persoon terugbelt. Een telefoontje van het thuisfront kan ook lastig zijn om te weigeren tijdens werktijd.

Het opnemen van een telefoongesprek leidt in ieder geval tot een directe afname van onze aandacht naar de omgeving omdat de concentratie verschuift naar het actief luisteren en registreren. Mogelijk herken je dat je tijdens het bellen onbewust een bepaald patroon toepast van lopen, staren of luisteren met ogen gesloten.

Zonder diezelfde mobiele telefoon hadden wij bij dit ongeval niet zo snel de hulpdiensten kunnen alarmeren. De telefoon is daardoor dus zowel een risico als een hulpmiddel.

Leerpunten:

• Zoek altijd een veilige plaats om te bellen of een gesprek op te nemen.
• Spreek af binnen je project om b.v. elkaar alleen op vaste tijden te bellen (b.v. 9u / 11u / 13u / 15u).
• Eerst denken, dan doen: is elk telefoontje wel even belangrijk om meteen te voeren of om meteen op te nemen ?
• Blijf tijdens het telefoneren staan op de geschikte plek en ga niet lopen.
• Blijf alert op je omgeving.​​​​​​​

Rijden er bij jou op het werk verschillende machines weet dan dat elke machine andere eigenschappen heeft. Bespreek dit als projectteam met de machinisten op het werk.

Benader een machine nooit zonder visueel contact met de machinist. Hanteer hierbij het principe ‘’Zie ik jou, Zie jij mij?’’.

Bij minder of slecht zicht zit dient er een tweede persoon bij de machine aangesteld te worden als spotter of vlagman. Hij of zij coördineert dan de bewegingen van de kraan.

Is er een specifiek gebied aangewezen voor de machine breng dan lokaal afzettingen aan in vorm van bouwhekken of pionnen.

1. Maak afspraken op projectniveau over het gebruik van de  mobiele telefoon op het werk.
2. Wijs vaste belpunten aan op de projectlocaties, en markeer die ook als zodanig.
3. Maak altijd oogcontact voordat je de machine benaderd, maak kenbaar wat je wilt bespreken of ondernemen nabij de machine.
4. Laat je aanspreken op je positionering, en spreek je collega’s actief aan.
5. Vraag eens aan de machinist of je plaats mag nemen in zijn stoel van zijn machine.
6. Vraag aan de machinisten in de handleidingen de aanwezige dode hoeken op te zoeken.
7. Gebruik de functie om standaard SMS reacties in te stellen zoals: