06 Bijzondere werkzaamheden
 >  Besloten ruimten
Introductie

Op de Heijmans bouw en werkplaatsen zijn zogenaamde ‘besloten ruimten’ aanwezig die voor het uitvoeren van bepaalde werkzaamheden betreden moeten worden. 

Voorafgaand aan het betreden van een besloten ruimte moeten de risico’s beoordeeld worden en passende maatregelen worden genomen. Deze toolbox gaat in op veel voorkomende risico’s en de te nemen maatregelen.

                                                              

Wat is een Besloten Ruimte?

Een besloten ruimte is een gesloten of deels open ruimte, met een al dan niet vernauwde toegang. Niet ontworpen voor het verblijf van personen. De ruimten hebben vaak beperkte bewegingsruimte en beperkte toegankelijkheid en een vluchtweg. Mogelijk zijn er nog resten van giftige of brandgevaarlijke stoffen aanwezig wat kan leiden tot te weinig zuurstof en/of blootstellingsrisico. 

Voorbeelden besloten ruimten:

Tanks; Koeltorens; Buffervat; Kelders (kabel)/kruipruimten; Riolen en rioolputten; Liftschachten; Dubbele wanden/bodems; Uitgegraven putten/sleuven dieper dan 0,5m; Luchtbehandelingskasten; Leidingtunnel; Stoomketel; Waterbassin; Sprinkler/hemelwater putten.

Let op:

Bij een kruipruimte is de werkplek moeilijk te betreden en slecht te ventileren. Het is er vaak donker, krap en in het geval van een calamiteit is het niet gemakkelijk om snel te vluchten.

De gewenste afmetingen van een kruipruimte zijn:

  • Kruipgat minimale afmetingen 62x100 cm
  • Minimale hoogte kruipruimte 80 cm
  • Vrije doorgang (onder balken en leidingen) 60 cm
  • De maximale afstanden tot een kruipgat vanuit de kruipruimte zijn 7,5 meter bij een hoogte kleiner dan 80 cm; 
    en 18 meter bij een hoogte van 80 cm en meer. 

In deze kruipruimte is de maximale werkduur anderhalf uur met daarna een pauze van 15 minuten.

In geval dat de afmetingen van de kruipruimte kleiner zijn is er een maximale werkduur in deze ruimte van 1 uur met daarna een pauze van 15 minuten.  

                                                           

Algemene eisen

Voor iedereen die betrokken is bij het betreden van, of werken in een besloten ruimte geldt dat de werkzaamheden alleen kunnen aanvangen wanneer: 

  • Een werkvergunning is aangevraagd waarbij de risico en de beheersing daarvan  is opgenomen in een taak risico analyse (TRA); 
  • De werkvergunning minimaal de risico's borgt welke zijn benoemd in de RI&E met als aanvulling de werkplek met specifieke risico’s; 
  • De wijze waarop de werkzaamheden uitgevoerd worden voor aanvraag besproken zijn met de veiligheidscoördinator van het project, met de voorkeur om de situatie ter plaatse samen te beoordelen;
  • Een Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA) is uitgevoerd;
  • Een mangatwacht is aangevraagd voor het toezicht tijdens de werkzaamheden. 

​​​​​​​                                                            
Mangatwacht & Gasmeetkundige

De mangatwacht:

  • Is de persoon die verantwoordelijk is voor de communicatie, registratie  van de personen in de besloten ruimte en is altijd aanwezig als interne werkzaamheden worden uitgevoerd;
  • Bekend zijn met de risico’s, de inhoud van de werkvergunning en de TRA, en de beheersmaatregelen;
  • In staat zijn om direct hulp op te roepen zonder het mangat te verlaten;
  • Noodmaatregelen m.u.v. het betreden van de besloten ruimte nemen totdat noodhulp arriveert.

Een manwacht mag NOOIT:

  - Meewerken, aangezien dit zijn aandacht van zijn taak als mangatwacht kan afleiden

  - Het mangat uit zijn zicht laten zolang er nog personen in de besloten ruimte aanwezig zijn of de besloten ruimte niet          veilig is achtergelaten.


Uitvoering gasmeting:

Een gasmeting mag alleen worden uitgevoerd door een gekwalificeerd persoon (een medewerker die de cursus gasmeten heeft gevolgd). Deze man of vrouw beschikt over de juiste kwalificaties en een geldig certificaat.   

                                                                

Risico's > Wat kan er gebeuren?

In besloten ruimten kan een gevaarlijke atmosfeer aanwezig zijn of door werkzaamheden ontstaan. De gevaren die daarbij optreden zijn verstikking, bedwelming, vergiftiging en brand- en explosiegevaar.

1.Verstikking: is de belemmering van het lichaam in zijn ademhalingsfunctie. In besloten ruimten kunnen medewerkers bijvoorbeeld stikken omdat inerte gassen ervoor zorgen dat zuurstof wordt verdreven.
2.Bedwelming: is het bewustzijn verliezen/verminderen door blootstelling aan een bepaalde stof.
3.Vergiftiging: Vergiftiging, ook wel intoxicatie genoemd, is het binnenkrijgen van een bepaalde hoeveelheid stof waardoor je lichaam beschadigd raakt.
4.Brand: is een ongewenste verbranding met vuur die zich ongehinderd uit kan bereiden en schade en/of gevaar veroorzaakt.
5.Explosie: ook wel ontploffing genoemd, is een plotselinge vergroting van het volume van een hoeveelheid materie en het vrijkomen van energie op een gewelddadige manier, gewoonlijk gepaard gaand met het ontstaan van hoge temperaturen en het vrijkomen van gassen.                                                                                                   
Maatregelen > voor het werk in een besloten ruimte

Voor aanvang voor het werk in besloten ruimte moeten diverse maatregelen genomen worden voordat de ruimte betreden mag worden, namelijk:

  • De toegangen tot die ruimte dienen voorzien zijn van een verbodsbord, met daaronder duidelijk zichtbaar de tekst ‘Gevaar! Besloten ruimten / Verboden toegang voor onbevoegden;
  • Loskoppelen of afblinden van leidingen, zo dicht mogelijk bij de besloten ruimte, om te voorkomen dat gassen of vloeistoffen in de besloten ruimte kunnen komen (werkinstructie Lock-out Tag-out Try-out); 
  • Gassen-/zuurstofmetingen uitvoeren door een gasmeetkundige;
  • Bewegende delen in een besloten ruimte moeten buiten bedrijf worden gesteld, zodanig dat zij niet op eenvoudige wijze weer in werking kunnen worden gesteld;
  • In besloten ruimten moet veilige spanning worden toegepast (50 V wisselstroom of 120 V gelijkstroom).
                           
                                                  
                                                  afb.: vrijgave meeting door een gasmeetkundige

Tijdens de werkzaamheden in een besloten ruimte worden de volgende maatregelen genomen:

Afzetten van het gebied om personen te weren die geen taak hebben bij/in de besloten ruimte;

  • Toegangs- en vluchtwegen vrij houden van opslag in verband met eventuele noodsituaties;
  • Er moet gebruik gemaakt worden van een persoonlijke gasmeter;
  • Indien er geen zekerheid is dat de besloten ruimte blijvend veilig is voor personen, moet er tijdens de werkzaamheden frequent of zelfs voortdurend worden gemeten;
  • Het gereedgehouden van geschikte blusmiddelen; 
  • Flessen met gassen (zoals zuurstof) mogen nooit in de besloten ruimte worden geplaatst. Bij onderbreking van de werkzaamheden moeten zowel de brander als de flessen worden afgesloten en verwijderd worden uit de besloten ruimte; 
                                                     ​​​​​​​                                                      
                                                 afb.: een Multigasmeter voor de continue gasmeting
Discussie > Bespreek het met je collega’s!

Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

  1. Waarom is zorgvuldigheid bij het betreden van en werken in besloten ruimten echt wel nodig? 
  2. Ken ik alle risico's welke in de besloten ruimte waar ik ga werken kunnen optreden, en neem ik voldoende maatregelen?

Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.