Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

1. Hoe ga jij om met dit probleem in jouw werkomgeving?
2. Wist jij dat er wetten/regels waren?
3. Hoe ben je hier achter gekomen?

Omgevingsfactoren kunnen van grote invloed zijn op de veiligheid tijdens uitvoering, beheer/ onderhoud of gebruik. Door in het ontwerp rekening te houden met de aanwezige omgevingsfactoren kunnen risico’s vroegtijdig worden weggenomen of verminderd.

Er zijn veel verschillende omgevingsfactoren waar je tijdens een ontwerp mee te maken kan krijgen. Denk hierbij aan:

• Kabels en leidingen (boven- en ondergronds);　
• Waterveiligheid (waterkeringen, waterkwantiteit en -kwaliteit);
• Bodemverontreinigingen;
• Natuur- en Milieubeschermingsgebieden (grondwater, bodemverontreiniging, landschap, Natura2000, NNN = Ecologische Verbindingszones);　
• Milieubeschermingsgebieden (grondwater, bodemverontreiniging, landschap);　
• Veiligheidszone rondom spoorlijnen, vliegvelden, radargebieden, militaire objecten en object van nationaal veiligheidsbelang;
• Externe veiligheid van bedrijven, industrieterreinen en vervoer van gevaarlijke stoffen of (rail)infra;　
• Stakeholder eisen.

Het voorkomen en beperken van deze raakvlakken begint al in het ontwerpproces.

Risico’s als gevolg van omgevingsfactoren zijn divers van aard:　

• Letsel door kabelcontact of schade/explosie;　
• Ontruiming van de omgeving (gas en gevaarlijke stoffen);　
• Doorbraak van een waterkering met een overstroming of waterschade als gevolg;
• Verstoring van faunahabitat of doden van fauna;　
• Letsel door contact met bodemverontreiniging;　
• Het in gevaar brengen van de omgeving (incidenten en rampen).

Wanneer we tijdens de ontwerpfase onvoldoende rekening houden met deze risico’s bestaat de kans op (kostbare) aanvullende maatregelen.

Het voorkomen of beperken van risico’s als gevolg van aanwezige omgevingsfactoren in je ontwerpproces begint bij een gedegen omgevingsanalyse, waarvan de hiernavolgende omgevingsfactoren onderdeel uitmaken. De omgevingsanalyse wordt veelal uitgevoerd door een specialist. Op basis van deze analyse kun je verder informatie inwinnen over de aanwezigheid van deze raakvlakken en risico’s bij de verschillende disciplines en experts. Niet alle omgevingsfactoren komen even vaak voor bij projecten. Hieronder zijn de meest voorkomende omgevingsfactoren beschreven.

Kabels en leidingen
De aanwezigheid van kabels en leidingen is in de beperkte ruimte in Nederland een gegeven. De kans op een raakvlak met K&L is groot. Afhankelijk van het soort kabel of leiding ontstaan risico’s als elektrocutie, explosie, wateroverlast e.d.
Op basis van een graafmelding (klic-melding) kan inzicht worden verkregen in de aanwezigheid van K&L. Binnen Heijmans en de wetgeving is het een vereiste om een graafvergunning aan te vragen. In het ontwerpproces moet je afwegingen maken of de aanwezigheid van K&L invloed heeft op het eindresultaat van je ontwerp dan wel beperkend is voor de wijze van uitvoering. Invloed op belangrijke kabels en leidingen kan ver buiten de ontwerpgrens optreden. De te maken keus voor het verleggen dan wel beschermen van een kabel of leiding dient samen met de eigenaar van de kabel of leiding gemaakt te worden. Door in het ontwerp van de eindsituatie rekening te houden met duidelijke en voldoende ruime tracés voor kabels en leidingen, kunnen risico’s op schade met eventueel letsel als gevolg worden beperkt. Het beschermen van kabels en leidingen, om zodoende een verlegging te voorkomen, is niet altijd de beste oplossing met het oog op de veiligheid tijdens de realisatie of het onderhoud. K&L die in het te ontwerpen systeem blijven liggen, al of niet na verlegging, kunnen door het beheer en onderhoud van het systeem beschadigd raken of zelf moeilijk te onderhouden zijn met de nodige veiligheidsrisico’s van dien. 

Ook beperkingen voor de uitvoering, zoals werken onder of boven hoogspanningskabels, kan al reeds in het ontwerp van civiele of utilitaire constructies worden gereduceerd door de keuze voor een passende funderingsmethode. Bij wegontwerp kan dit spelen rond paalmatrassen en het hijsen van rioleringsputten. Hierbij moet je ook denken aan tijdelijke effecten, zoals zettingen en trillingen als gevolg van de werkzaamheden, die door een ontwerpkeuze bepaald worden.