Wick Verbruggen
04 Werkzaamheden & werkmethoden
 >  Lassen
Discussie > Bespreek het met je collega’s!
  • Als je gaat lassen hoe houd je rekening met je collega's die in de buurt werken? 
  • Wat zijn de risico's denk je? 
Introductie

Tijdens deze toolboxmeeting besteden we aandacht aan het onderwerp lassen

Lassen is een manier om twee metalen aan elkaar te verbinden. Dat gebeurt door ze aan elkaar te laten smelten. Daarvoor is plaatselijk een hoge temperatuur nodig. Soms wordt er nog extra lasmateriaal toegevoegd.

We onderscheiden twee manieren van lassen: elektrisch en autogeen. 

Bij elektrisch lassen wordt een elektrische vlamboog gebruikt, die het materiaal plaatselijk heel heet maakt. In feite is elektrisch lassen niets anders dan een beheerste kortsluiting. 

Bij autogeen lassen komt de warmte van een glasvlam, die wordt versterkt door extra zuurstof. De brandbare gassen zijn:

  • acetyleen
  • propaan

Niet brandbare gassen, maar zuurstof verdringende gassen zijn:
  • menggassen
  • argon
Risico's > Wat kan er gebeuren?

Brand- en explosiegevaar

Er kan brand- en explosiegevaar ontstaan door het ongemerkt wegstromen van gassen en/of zuurstof. Dit wegstromen kan plaatsvinden door slanglekkages, niet goed gesloten branders of defecte afsluiters. Men moet dan de zogenaamde slangbreukbeveiliging toepassen. Deze stopt de gas- en/of zuurstoftoevoer automatisch in geval van grote lekkage. Explosiegevaar doet zich met name voor bij autogeen lassen aan gesloten of bijna gesloten vaten. Bij het warm worden van het vat kunnen de in het vat aanwezige gassen tot ontbranding komen.

Blootstelling aan schadelijke dampen

Bij autogeen lassen (en snijden) kunnen schadelijke gassen en nevels ontstaan. Deze leveren gevaar voor de gezondheid op. Denk bijvoorbeeld aan lassen in besloten ruimten. Gevaar kan ontstaan door:

  • de verbrandingsproducten;
  • de gassen die bij een hoge temperatuur van de lasvlam uit de omringende lucht kunnen ontstaan
  • de stoffen die vrijkomen uit het bewerkte materiaal.

Aan het verbranden van acetyleen of propaan door de brander zal niet alleen de zuurstof uit de zuurstoffles deelnemen, maar ook uit de omringende lucht. Als de verbranding niet volledig is, zal het zeer giftige koolmonoxide ontstaan. In een niet goed geventileerde ruimte loopt bovendien het zuurstofgehalte van de lucht nog terug door het zuurstofgebruik van de lasvlam.

Ook worden door de hoge temperatuur van de lasvlam (circa 3000 ºC) uit de stikstof en zuurstof van de lucht stikstofoxiden gevormd. Dit worden 'nitreuze dampen' genoemd. Deze dampen zijn reeds in lage concentraties zeer giftig en kunnen een ziekte (longoedeem) tot gevolg hebben.

Schadelijk geluid (lawaai)

Afhankelijk van het gebruikte proces, de soort spanning en de omgeving van de lasser, kan schadelijk geluid ontstaan. Van schadelijk geluid wordt gesproken indien het geluidsdrukniveau de 80 dB(A) overschrijdt.

Schadelijke straling

Overmatige hitte


Lasogen

Als je onbeschermd in de buurt van de laswerkzaamheden bent loop je ook kans op verbranding van de huid door UV- straling. Bedekking van de gehele huid zoals gezicht/nek/armen/handen is een must.

Ziektebeeld

  • Bij lasogen zijn de ogen opgezet en rood doorlopen, ze zijn pijnlijk en tranen;
  • Door de hevige pijn kunnen de ogen nauwelijks opengedaan worden;
  • Door het beschadigde hoornvlies ziet de patiënt tijdelijk wazig;
  • Pijnlijke oogleden duiden erop dat de huid van het gezicht ook verbrand is;
  • De klachten ontstaan niet direct na blootstelling aan UV- straling. Ze treden enkele uren daarna op, vaak pas in de nacht.

Denk niet te licht over lasogen, neem maatregelen om het te voorkomen.

Lasogen
Open laskap van het merk 3M
Gesloten laskap van het merk 3M
Maatregelen > Wat moet je doen?

Brand- en explosiegevaar

  • brandbare stoffen en goederen moeten worden verwijderd of voldoende worden afgeschermd;
  • bij het laswerk moet altijd een geschikt brandblusapparaat (bluspoeder of CO2) voorhanden zijn, eventueel brandwacht houden;

Blootstelling aan schadelijk dampen

  • Zorg altijd voor voldoende ventilatie!
  • Afhankelijk van de bekleding van de gebruikte laselektrode moeten maatregelen worden genomen om de lasrook en andere schadelijke gassen en dampen te verwijderen Er moet een goede ventilatie of afzuiging worden toegepast.
  • Wanneer goede ventilatie of afzuiging niet mogelijk is, moet gebruik worden gemaakt van een verse-luchtkap of een speciaal filtermasker;
  • De beschermde laag eerst van het lasoppervlak verwijderen;
  • Olie, vet en dergelijke moeten eveneens worden verwijderd.

Schadelijk geluid

  • Gebruik altijd gehoorbescherming. Als het geluidsniveau van het lasproces zelf voldoende laag is, is er altijd nog blootstelling aan geluid dat ontstaat door het verwijderen van slak of het slijpen van de lasnaden.

Lasogen

Wat kun je eraan doen?

  • Over het algemeen genezen lasogen snel; de klachten zullen meestal binnen een week weer overgaan;
  • Koude en natte washandjes of kompressen op de ogen aanbrengen;
  • Altijd de ogen door de huisarts laten controleren. De huisarts kan je ogen ook controleren of er splinters of ernstige beschadigingen zich in het oog bevinden en om te bepalen hoe erg de verbranding is;
  • Een huisarts heeft oogdruppels die het hoornvlies tijdelijk verdoven. Vrijwel direct na het druppelen kunnen de ogen geopend worden en lijken de klachten verdwenen;
  • Als je vaker lasogen hebt opgelopen is de kans op litteken weefsel aanwezig, waardoor je zicht kan verminderen.

Preventie

  • Kijk als omstander nooit direct naar de pit van de lasboog of zelfs in de richting van het licht van laswerk!! Zelfs “Even kijken naar” kan letsel aan je ogen toebrengen;
  • Gebruik bij laswerk de daarbij noodzakelijke beschermingsmiddelen zoals: laskap/lashelm; (Op de straling afgestemde glazen) lasoverall, lashandschoenen en hals/keel bescherming;
  • Denk ook aan afscherming bij lassers (lasgordijnen);
  • Scherm op locatie laswerkplekken af met lasschermen indien andere werknemers/derden in de omgeving aanwezig zijn;
  • Voer laswerk in de werkplaats uit op een afgeschermde plek/lascabine.
  • Ook moet je de huid zoveel mogelijk beschermen. Doe je dat niet dan zul je merken, dat je verbrandt, net als in de zon.