Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Is bekend binnen het projectteam of op de locatie invasieve exoten voorkomen?
- Indien niet bekend inschakelen opdrachtgever om na te gaan of invasieve exoten op de locatie bekend zijn.
- Is de grond die wij gaan toepassen bewezen vrij van invasieve exoten?
Is een ecoloog al benaderd om advies in te winnen?
Onder invasieve exoten worden alle soorten planten, dieren en overige organismen bedoeld welke van nature niet in Nederland voorkomen en schadelijk zijn voor onze natuur. Het tegengaan van invasieve soorten worden zowel op nationaal, maar ook op EU-niveau behandeld. Op Europees niveau wordt een unielijst exoten bijgehouden.
Echter deze lijst omvat niet alle schadelijke soorten, waaronder de Japanse duizendknoop.
Van belang is rekening te houden met de mogelijke aanwezigheid van schadelijke soorten en hier bij onze projecten rekening mee te houden.
- Op de site van de NVWA is veel informatie te vinden over exoten en zijn voor veel soorten factsheet beschikbaar met een toelichting op de desbetreffende soort (https://www.nvwa.nl/onderwerpen/invasieve-exoten). Hieronder worden de meest voorkomende soorten die op en nabij onze projecten voorkomen, besproken.
- Wordt tot 4 meter hoog wordt.
- Herkenbaar aan de holle, groene stengels met rode vlekken. Het blad is hartvormig en heeft witte bloemen in augustus/september.
- Bovengrondse delen van de plant sterven af in de winter.
- Wortels zijn sterk vertakt en kunnen tot aan het grondwater groeien, tot wel 80-100cm onder maaiveld.
- De plant verspreidt zich met wortelstokken die opnieuw kunnen uitgroeien tot een volledige plant.
- De verspreiding wordt versneld door hergebruik van besmette grond. De plant zie je veel op plaatsen waar in de afgelopen 10 a 20 jaar grond is verzet. Met name langs onze infrastructuur en op bouwplaatsen.
Het bestrijden ervan kan op verschillende manieren, maar is lastig en kosten- en tijdsintensief. Het achterlaten van een klein stukje stengel of wortel kan zorgen voor een nieuwe plant in het volgende jaar. Op de site https://bestrijdingduizendknoop.nl/protocol/ is meer informatie te vinden over de plant en de verschillende maatregelen die getroffen kunnen worden.
- Eenjarige plant die tot 2 meter hoog wordt
- Herkenbaar aan de dikke, geribde, kale stengels met brede knopen. De bladen zijn langwerpig, gespitst en scherp getand. De bladeren zijn in een krans aanwezig rondom de stegel. De wit-roze bloemen zijn sterk geurend.
- De plant verspreidt zich via zaden die kunnen wegschieten tot 7 meter ver. Een plant kan tot 4000 zaden produceren (80% komt uit).
- De plant heeft zich door het hele land verspreid en komt voor op vochtige, voedsel- en stikstofrijke plaatsen.
- Door de snelle verspreiding en het aantrekken van bestuivers worden door verdringing en verstikking inheemse plantensoorten weggeconcurreerd.
- Langs oevers en taluds kan de plant erosie veroorzaken.
Het verwijderen van deze plant is mogelijk als wordt voorkomen dat de planten tot zaadzetting komen. De zaadzetting begint in augustus/september. Bestrijding kan door maaien of handmatig uittrekken.
- De reuzenberenklauw is meerjarig
- Lengte tot een hoogte van 4 meter
- De plant komt op vochtige, voedselrijke plaatsen voor.
- De diep ingesneden bladeren kunnen 1 meter lang worden.
- De stengels bevatten purper vlekken.
- Na enkele jaren verschijnen grote witte bloemschermen van 50 cm. De plant is verwant aan de gewone berenklauw. De gewone of inheemse berenklauw is echter een plant van maximaal 150 cm hoog en een bloemscherm van 20 cm.
De plant bevat gezondheidsrisico’s. Bij beschadiging van de plant komt een stof vrij en kan bij aanraking zorgen voor brandblaren die onder invloed van zonlicht de huid aantasten. Bij huidcontact is schoonmaken met water en zeep noodzakelijk en dient de huid direct afgedekt te worden. Bij oogcontact dient de ogen worden uitgespoeld met water en is een huisarts raadplegen noodzakelijk. Indien er sap in de mond terecht komt, is spoedeisende hulp noodzakelijk.
Er zijn diverse methode beschikbaar om de plant te bestrijden. Elke methode heeft zijn eigen voor- en nadelen. De meest gebruikte methoden zijn afsteken, maaien en begrazing. Het zaad bevat tot 7 jaar zijn kiemkracht en bij bestrijding is een lange monitoring noodzakelijk waarbij opkomende planten niet tot bloei komen.
- Amerikaanse vogelkers is een bladverliezende struik tot lage boom
- In bosgebieden blijft de boom laag en lijkt die meer op een struik.
- Herkenbaar aan de lenticellen (grijze streepjes) op de stam. Ook de amandelgeur die vrijkomt bij beschadiging van stam en blad is kenmerkend.
- De bladeren kunnen 12 cm lang worden en hebben een fijn gezaagde bladrand.
- De bloemen zijn witte trossen waar zwarte kersen uit voortkomen.
- De plant verspreidt zich via zaden.
- De plant heeft zich door het hele land verspreidt en komt voor plaatsen met veel lichtinval met name in randen van bossen op zandgronden.
Afhankelijk van het beheertype en doelstellingen van een gebied kan gekozen worden om de boomsoort te bestrijden of te beheersen. Gehele bestrijding is vrijwel onmogelijk. Er zijn diverse methode beschikbaar waaronder uittrekken van de zaailingen. Ook maaien en begrazen zijn methoden om woekering van de plant tegen te gaan.
Het zaad bevat tot 7 jaar zijn kiemkracht en bij bestrijding dienen opkomende planten niet tot zaadzetting te komen (geen vruchten laten rijpen)
- Watercrassula is een wintergroene waterplant die half- of geheel ondergedoken in water of aan de rand (oever) voorkomt.
- Bovenwater kan de plant 25 cm hoog uitgroeien.
- Onderwater kan het pakket tot 2 meter diep wortelen.
- Het is een groene plant met dunne, ronde stengels en blaadjes tot 1cm.
- De plant heeft wit tot lichtroze bloemen. Een bloemscherm bevat 20.000 zaden.
- De plant verspreidt zich via zaden en stukjes van de plant zelf.
- Eens gevestigd is de soort vrijwel niet te verwijderen doordat ieder achtergebleven stukje stengel weer uitgroeit tot een plant.
Watercrassula of waternaaldkruid is onder de juiste milieuomstandigheden zeer invasief. Open plekken in vochtige levensgemeenschappen zijn vatbaar voor de plant. Woekering van deze soort veroorzaakt diverse ongewenste effecten, zoals reductie van het aantal inheemse soorten. Ook zijn er negatieve effecten voor de waterhuishouding en -kwaliteit op locaties waar de plant dominant is. Voorbeelden hiervan zijn het volledig dichtgroeien van waterlichamen en zuurstofgebrek in het water. Watercrassula groeit jaarrond en heeft daarom in het voorjaar een voorsprong op inheemse soorten, die opnieuw biomassa moeten produceren (uitgroeien vanuit ondergrondse delen of opslaan uit zaad).
- Het bestrijden van de plant is lastig. Op dit moment zijn afgraven en handmatig verwijderen de meest gangbare bestrijdingsmethoden. Voor de effectiviteit daarvan is monitoring over meerdere jaren noodzakelijk. Andere bestrijdingsmethoden zoals het stimuleren van natuurlijke concurrentie en inzet van heet water zijn gericht op beheersing en niet op het verwijderen van de plant.
- Verspreiding van de planten is niet toegestaan, maar kan door onbekendheid en onzorgvuldigheid wel gebeuren
- Infrastructuur kan eerder kapot gaan (Aziatische duizendknopen en watercrassula)
- Verwondingen personeel door aanraking met de Reuzenberenklauw
- Verslechtering van de biodiversiteit
- Betrek een deskundig ecoloog wanneer het vermoeden bestaat dat invasieve soorten aanwezig zijn
- Ook wanneer dit in de uitvraag van ehet project beschreven staat
- Bij grondverzet altijd een bewijs opvragen over afwezigheid van exoten in de te ontvangen grond.
Heb je vragen over invasieve exoten of is het bestrijden ervan als projecteis meegegeven, neem altijd eerst contact op met het team ecologie via ecologie@heijmans.nl
Scan de volgende code met de app om deze toolbox te bekijken.