Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Weet jij welke aanwijzing jij hebt om Elektrotechnische werkzaamheden te mogen uitvoeren?
- Weet jij altijd wie jouw Werkverantwoordelijke (WV-er) is?
- Weet jij wat een vlamboog en/of een kortsluiting voor energie uitstoot?
Regelmatig kwamen in het afgelopen halfjaar gevaarlijke situaties naar voren welke te maken hebben met elektriciteit. Vaak in combinatie met een elektrische schok (elektrocutie gevaar) en/of het vrijkomen van een vlamboog (verbrandingsgevaar) voor de medewerker.
De meldingen en/of incidenten komen bij diverse werkzaamheden naar voren die te maken hebben met werken in de grond. Denk hierbij aan het raken van elektrische grondkabels door collegae van Bodem tijdens het plaatsen van een peilbuis maar ook aan GWW-college welke, zonder dat dit bekend was, een onderspanning staande kabel raken.
Deze toolbox heeft als doelgroep: elektrotechnische collega's.
Voor de collega’s welke grondwerkzaamheden (niet zijnde E-monteurs) en/of gebruikers zijn van elektrotechnische installaties is er een andere toolbox die meer op hun werkzaamheden en omgeving is gericht.
Korte toelichting verschillende Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties:
- Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties Branche LaagSpanning (BEI-BLS)
- Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties Branche HoogSpanning (BEI-BHS)
- Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties NEN 3140 - laagspanning
- Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties NEN 3840 - hoogspanning
NEN 3140 en NEN 3840
Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties NEN 3140 en NEN 3840 geven invulling aan hoe veilig de werkzaamheden aan de elektrische installaties van de (private) opdrachtgever te kunnen uitvoeren. Kort samengevat; werkzaamheden “na de meter”.
In de NEN 3140 en NEN 3840 is onder andere aangegeven dat er een proces dient te zijn hoe onder andere E-monteurs worden aangewezen voor hun werkzaamheden, waarbij hun opleiding en competenties het uitgangspunt zijn. Aan de hand van deze aanwijzing mag de E-monteur bepaalde werkzaamheden verrichten.
Heijmans Infra heeft als stelling dat werkzaamheden, welke vallen onder de NEN 3140 en NEN 3840 , ten allen tijden spanningsloos uitgevoerd dienen te worden, conform artikel 3.5 lid 5 van het Arbeidsomstandighedenbesluit.
Indien er toch bepaalde handelingen onder spanning dienen te worden uitgevoerd, is hiervoor een proces beschreven welke staat vermeld in de beleidsnotitie NEN 3140. Deze beleidsnotitie wordt later dit jaar in een toolbox behandeld.
BEI-BLS en BEI-BHS
Bedrijfsvoering van Elektrische Installaties Branche LaagSpanning (BEI-BLS) en Branche HoogSpanning (BEI-BHS) geven invulling aan hoe veilig de werkzaamheden aan het elektriciteitsnetwerk van de energiebedrijven te kunnen uitvoeren. Kort samengevat; werkzaamheden “voor de meter”. De BEI-BLS en BEI-BHS zijn aanvullingen op respectievelijk de NEN 3140 en NEN 3840.
In de BEI-BLS en BEI-BHS zijn extra eisen aan opleiding en aantoonbare competenties voor de monteur beschreven omdat de werkzaamheden onder spanning en/of dichtbij spanning voerende delen kunnen plaatsvinden. Uitgangspunt is dat er spanningsloos gewerkt wordt maar dat is (helaas) niet altijd mogelijk vanwege de complexiteit van het elektriciteitsnetwerk of daar er simpelweg geen mogelijkheden zijn. Naast de extra eisen aan opleidingen en competenties beschikt de monteur ook over voorgeschreven PBM’s zoals benoemd in de, bij de monteur toegekende Veilig Werk Instructie.
Vlamboog
Een vlamboog is het plotseling vrijkomen van energie door een elektrische stroom, veelal door kortsluiting. Bij een vlamboog komt een grote hoeveelheid hitte, licht, geluid, drukgolf en giftige stoffen vrij. Een vlamboog is goed te vergelijken met een (kleine) explosie en kan naast materiële schade ook persoonlijk letsel veroorzaken.
In onderstaand filmpje wordt een voorbeeld getoond van een vlamboog. Het gaat hier vooral over de heftigheid zodat je hier een goed beeld bij hebt.
Bron: infopunt veiligheid (link: https://youtu.be/hFy3jmdhbfI)
Electrocutie/ Elektrisering
Elektrocutie is een schadelijke elektrische stroomdoorgang door het menselijk of dierlijk lichaam met de dood tot gevolg. Het woord elektrocutie is een samentrekking van elektro en executie. Een schadelijke elektrische stroomdoorgang zonder dodelijke afloop heet elektrisering.
In volgend filmpje wordt een voorbeeld getoond van een kortsluitproef in een verdeelkast. Het gaat hier vooral om te laten zien welke kracht er vrijkomt bij een kortsluiting.
(link: https://youtu.be/h51ZLgVKNKc)
Hieronder een aantal voorbeelden welke bij Heijmans hebben plaatsgevonden
Vlamboog
In dit voorbeeld is er, door kortsluiting, een vlamboog opgetreden.
Deze werkzaamheden werden uitgevoerd onder de BEI-BLS; hierbij is het mogelijk dat er werkzaamheden onder spanning kunnen worden uitgevoerd.
Op een gegeven moment is er (waarschijnlijk) kortsluiting gemaakt door de schroevendraaier tijdens het aandraaiern van schrofverbindingen in een aansluitkast (Faget). De schroevendraaier is in aanraking gekomen met een fasedraad en de nul of aarde.
Hierbij is er kortsluiting ontstaan waarbij de punt van de schroevendraaier volledig is weggesmolten.
Door de kortsluiting is er een vlamboog ontstaan welke het slachtoffer heeft geraakt en de gehele aansluitkast heeft verwoest
Elektrocutie
Deze werkzaamheden werden uitgevoerd onder de NEN 3140
In dit voorbeeld heeft de medewerker een lichte tinteling gevoeld bij het “aanraken” van een onder spanning staand installatiedeel.
De installatie was spanningsloos gemaakt om werkzaamheden uit te voeren, dit betrof het verwijderen van de bestaande bekabeling aan de onderzijde van een koppelschakelaar. Men heeft aan de rechterzijde (geel omcirkeld) de koperen rail(s) gemeten en deze gaven waren “spanningsloos”.
De werkzaamheden zijn aangevangen en daarbij heeft men in de ruimte, aan de linkerzijde achter de pertinaxplaat, iets willen “voelen” Hierbij heeft het slachtoffer de onder spanning staande rail (bijna) geraakt. Het slachtoffer voelde een lichte tinteling en heeft zijn hand gelijk terug getrokken.
Potentie: elektrocutie
