Enerji geçişi ile birlikte, E-malzeme ile çalışmak giderek standart hale geliyor. Elektrikle ilgili tehlikeli durumlar E-malzemenin ortaya çıkmasından önce de ortaya çıkıyordu. Bunların bazen ciddi sonuçları da oluyordu. Akım görünür bir şey değildir, bununla birlikte akım konusunda yanlış bir şey yapmanın önemli sonuçları olabilir.

Aşağıdaki örneği ele alalım: Diyelim ki bahçede çalışıyorsunuz. Bahçe hortumunun bağlantısını kesmek istiyorsunuz. Bahçe hortumunu çıkarırken musluğu henüz kapatmadığınızı fark ettiniz. Bahçe hortumunun bağlantısını keserken, su musluktan fışkırır ve ıslanırsınız. Neyse ki, bu örnekte musluktan fışkıran su sizi yalnızca ıslatabilir. Elektriğin içinden geçtiği kablolardan bahsettiğimizde ise durum farklıdır. Bağlantısı kesildiği sırada üzerinde hâlâ akım bulunan bir kablonun bağlantısını kesiyorsanız, akımın "serbest kaldığını" göremezsiniz.  O anda, elektrik çarpması ya da elektrik arkı oluşması olasılığı vardır. Bu da, hayati tehlike oluşturan durumlara yol açabilir.

Bu nedenle, E-malzeme etrafında ve E-malzeme ile çalışmayı hazırlayan ve gerçekleştiren tüm çalışanların elektrikle çalışırken oluşabilecek risklerin farkında olması önemlidir.

Bu toolbox’un (güvenlik bilgilendirmesi) hedef grubu aşağıdakilerden oluşmaktadır:

• Sahada E-malzeme ile ve çevresinde çalışmakta olan mesai arkadaşları
• (Baş) şantiye amiri
• İş planlama ve hazırlık görevlileri
• Proje koordinatörleri
• Proje liderleri
• Şantiye yöneticileri
• 
  

Not: Bu toolbox'u sunma konusunda kendinizi yeterince rahat hissetmiyorsanız, bir iş sorumlıusundan (WV-er) ya da tesisat sorumlusundan (IV-er) yardım isteyin!

Daha fazla arka plan bilgisi için elektrik çarpması ve elektrik arkı toolbox’ına göz atın. Bu toolbox ayrıca bir elektrik arkının simüle edildiği bir video da içeriyor. 

Elektrik arkı

Elektrik arkı, genellikle kısa devre nedeniyle bir elektrik akımından aniden enerjinin açığa çıkmasıdır. Elektrik arkı büyük miktarda ısı, ışık, ses, basınç dalgası ve toksin açığa çıkarır. Bu nedenle bir elektrik arkı, çok ciddi, hatta ölümcül yanık ya da zehirlenme tehlikesi oluşturan küçük bir patlamaya benzetilebilir. Isı transferi son derece yüksek sıcaklıklara 20.000 santigrat dereceye kadar!) ulaşabilir. 

Aşağıdaki görsellerde ve yukarıda sözü edilen video örneklerinde tesisat teknolojisinden örnekler gösteriliyor. Bununla birlikte, bir E-malzemeden bir fiş veya şarj kablosu çektiğinizde de aynı kolaylıkta bir ark oluşabilir. Bu durumda riskler ve sonuçlar değişmez!

Elektrik çarpması, insan veya hayvan vücudundan geçen ve ölümle sonuçlanan veya elektrifikasyon durumunda ölümle sonuçlanmayan zararlı bir elektrik akımıdır. Mağdur için sonuçlar, süreye ve mevcut güce bağlı olarak, solunum problemleri, yanıklar ya da ciddi kardiyak aritmiler arasında değişebilir. 

Bir kişide elektrik çarpmasının/elektrifikasyonun gösterimi

Daha fazla bilgi için Bir elektrik kazasından sonra yapılması gerekenler başlıklı toolbox’a göz atın.

Açıklama

Bir fişin bir yere uyması, o fişin mutlaka oraya takılabileceği anlamına gelmez. Yanlış bir fiş bağlanırsa, kısa devre oluşabilir. Kısa devre meydana gelirse, fiş ısı nedeniyle yanabilir. Örnek olarak, Hollandalılar arasında popüler olan ve yurt dışından temin edilebilen ucuz fişleri düşünebilirsiniz. Fişler telefonlarımıza uyar ve hatta telefonlarımızı şarj eder. Ancak her yıl çıkan yüzlerce ev yangını bu ucuz fişlerin kullanımına bağlanabilir.

Yapın

Şantiye amirine veya iş sorumlusuna (NEN3140'a göre WV-er) projede fişleri bağlamaya kimin yetkili olduğunu (bir VOP veya VP-er) sorun. ​​​​​​​

Açıklama

Fişten hala akım geçiyorsa, bir elektrik arkı oluşabilir. Bir elektrik arkı meydana gelirse, yukarıda açıklandığı gibi, büyük miktarda ısı, ışık, ses, basınç dalgası ve toksinler açığa çıkar. Dolayısıyla, bir fişi kabinden çekerseniz ve üzerinde akım varsa, kendinizi yakma ve/veya zehirleme olasılığınız vardır.

Yapın

Fişleri takma ve/veya çıkarma yetkisinin kime ait olduğunu kontrol edin. Fişlerle çalışma yetkiniz varsa, kabinden çıkarmak istediğiniz güç tüketicisinin kapalı olup olmadığını görmek için bir LMRA gerçekleştirin.

Açıklama

Bir kabine (güç dağıtım ünitesi vb.) aynı anda çok fazla bağlantı yapılırsa, şebekeden çok fazla akım geçebilir. Bu da kaynağa aşırı yüklenmesine yol açar. Sonuç olarak elektrik tellerinin çok ısınması nedeniyle yangın çıkabilir. E-malzeme kullanıldığında aşırı yük yangını meydana gelme olasılığı, kullanılan boyut kapasiteleri nedeniyle daha yüksektir.

Bu durum, Mart 2023’teki bir Heijmans projesinde gerçekleşmiştir. Projede geçici güç kaynağına yönelik bir kabin kurulmuştu. Kabinin kapasitesi hakkında önceden anlaşmalar yapılmıştı. Bir çalışan bu anlaşmalardan haberdar olmadığı için aynı anda çok fazla cihaz bağlanmıştı. Bu da kabinin aşırı yüklenmesine yol açtı. Fiş ve kabinin bağlantısı yandı (neyse ki herhangi bir yaralanma olmadı).  

Bir Heijmans projesinden yanmış bir fiş.		Fişin bağlı olduğu jeneratörde yanmış 125A WCD

Yapın 

Güç tüketicilerini kabinlere bağlama ve/veya ayırma yetkisinin kime ait olduğunu kontrol edin. Tüketicileri kabinlere bağlama ve/veya ayırma yetkisine sahip olan kişi sizseniz, herhangi bir şey bağlamadan önce bir kabinin kapasitesinin ne olduğunu ve yeni bir tüketici bağlamadan önce halihazırda ne kadar kapasite talep edildiğini kontrol edin.

Açıklama

(Yasal olmayan) adaptör fişleri kullanarak aşırı yüklenme riskini artırırsınız. Yukarıda açıklandığı gibi, bir sistem aşırı yüklenirse, elektrik tellerinin çok ısınması nedeniyle yangın çıkabilir.

Yasal olmayan bir adaptör fişi kullanmak sisteme aşırı yüklenme olmasına yol açabilir. Bu durum fişin tutuşmasına neden olabilir.		Zindcirleme bağlantılar ve yasal olmayan adaptör fişi kullanmak sistemi aşırı yükleyebilir.

Yapın 

Fişleri bağlamaya ve/veya çıkarmaya kimin yetkili olduğunu kontrol edin. Fişlerle çalışma yetkiniz varsa, adaptör fişlere gerek kalmaması için fişin doğru takıldığından emin olun.

Açıklama

Üzerinde akım olma olasılığı olan kablo ya da kabinlerin yerini değiştirmek akıllıca olmaz. Zira yer değiştirme nedeniyle kablo veya kabindeki bir şey yerindne çıkabilir. En kötü olasılık gerçekleşirse, bu nedenle bir elektrik arkı oluşabilir ya da “açığa çıkan” akım nedeniyle siz akıma kapılabilirsiniz.

Yapın

Kabloların yerini değiştirmeye kimin yetkili olduğunu kontrol edin. Bir kablonun yerinin değiştirilmesi gerekiyorsa, bunu her zaman şantiye amirine ya da iş sorumlusuna danıştıktan sonra yapın. Yeri değiştirilecek kablo veya güç dağıtım ünitesi 32/63 amperi geçmemelidir! Bir LMRA yapın. Kablodaki gücün kapalı olduğunu kontrol edin. Tüm tüketicileri (inşaat testereleri, pompalar, vb.) kapatın. Kapatılmış tüketicileri güç dağıtım ünitelerinden çıkarın.

Kuşkunuz ya da açık ve net olmayan bir şey varsa: O işi yapmayın!

Açıklama

Uygulama çalışmaları sırasında çalışanlar, Tesisat Sorumlusu (IV-er), yapmamaları konusunda uyarılmalarına rağmen bir kabloyu uzatmaya çalıştılar. Bu da kablodaki ekstra direnç nedeniyle aşırı yüklenmeye ve fişin yanmasına neden oldu.

Dairenin içinde fişin eridiğini ve bir pimin tamamen battığını görüyorsunuz.

Yapın

Tesisat sorumlusunun (IV-er) ve/veya iş sorumlusunun (NEN3140 uyarınca WV-er) talimatlarına uyun. Tesisat teknolojisi, bugüne kadar kullanılan konvansiyonel teknolojiden bambaşka bir dünyadır. Bu nedenle bazı tehlikeleri (henüz) iyi tahmin edemiyoruz.

Açıklama

Geleneksel ekipmanlarla çalışma sırasında bazen, izin verilmemesine rağmen, güvenliklerin baypas edilmesi (örneğin bir devre kesicinin bir çubukla sabitlenmesi) söz konusu olabilir. BUNU YAPMAYIN!

Baypas yapılırsa kısa devre oluşabilir. Bu da, elektrik arkı, elektrik çarpması ya da maddi hasar riskini artırır. Bir güvenlik devreye girerse, yanlış olan bir şey vardır! 

Bu resimde, tornavidalar yerleştirilerek baypaslar oluşturulmuştur. Bu davranış hayati tehlike yaratır!

Yapın

İşi durdurun ve şantiye amiriyle ya da iş sorumlusuyla (NEN3140 uyarınca WV-er). Bu kişi inşaat sahasına, güvenliğin neden devreye girdiğini araştıracak olan yetkili bir çalışanın gelmesini sağlar.

Açıklama 

Bir arızanın oluşması durumunda cihazlar (geçici olarak) devreden çıkabilir. Program (ve  maliyet) baskısının genellikle yüksek olduğu göz önüne alındığında, ekipmanı bizzat onarmak cazip gelebilir. Bu durum, özellikle de dizel tahrikli ekipmanda bu iş sıklıkla böyle yapıldığı için böyledir. E-malzemede hâlâ akım “sızıntısı” söz konusu olabilir ve bu da cihazın tamamının gerilim altında kalmasına neden olabilir. Bu da, elektrik arkı, elektrik çarpması ya da maddi hasar riskini artırır. 

Yapın

İşi durdurun ve şantiye amiriyle ya da iş sorumlusuyla (NEN3140 uyarınca WV-er). Bu kişi, arızayı gidermek için birinin inşaat sahasına gelmesini sağlayacaktır. ​​​​​​​

Açıklama

Elektroteknik açıdan ters giden bir şey varsa, bu akımın "sızıntı" yapması olabilir. Topraklama kazığı, kaçak akımın toprağa iletilmesini sağlar. Topraklama kazığı mevcut değilse ya da çıkarılmışsa, sızan akım toprağa giremez. Bu durumda, gerilim altında kalan bir yer olursa (örneğin sistemin bir yerinde bir çatlak olduğu için) ve siz dokunacak olursanız, o anda topraklama kazığı siz olursunuz. Gerilim altında siz kalırsınız.

Yapın

Topraklama kazıklarının yeri asla rastgele değiştirilemez. Zira, doğru çalıştıklarından emin olmak için her zaman ölçüme tabi tutulmalıdırlar. Bir topraklama kazığının yerinin değiştirilmesi ya da geçici olarak çıkarılması gerekiyorsa, iş sorumlusu (NEN3140 uyarınca WV-er) ile birlikte bir eylem planı oluşturulur. Güç geçici olarak tamamen kapatılır. Topraklama kazığı için yeni bir yer varsa, kazık yetkili bir kişi tarafından yerleştirilir. Ancak topraklama kazığı yeniden ölçüme tabi tutulduktan ve çalıştığı tespit edildikten sonra çalışmaya güvenli bir şekilde devam edilebilir.

Açıklama

Bağlı olmayan aküleri taşırken, yasalar gereği (tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin) ADR9 Yönetmeliği kapsamında taşıma yapmamız zorunludur. Bunun nedeni, akülerin içindeki maddelerin çevreye zarar verebilecek olmasıdır.  

Elektrikli ekipmanın içinde bulunan aküler ADR9'un getirdiği zorunluluklar kapsamına girmez.

Yapın

Bağlı olmayan pil paketlerinin ADR9 hükümlerine uygun olarak taşındığını kontrol edin.

Ne yazık ki, hepimizin aldığı önlemlere rağmen önemsiz ve önemli kazalar meydana gelebiliyor. Aşağıda önemsiz ve önemli kazalarda neler yapabileceğinizi okuyabilirsiniz. Şu kural her zaman geçerlidir: Kendi güvenliğinize DİKKAT EDİN!

Yukarıdaki fotoğrafta gömülü bir dolap görülüyor.

• Sıkışmış bir kablo;
• Üzerine bir kutu konmuş bir kablo;
• Yanlışlıkla gömülmüş bir kabin;
• Kablolarda ya da fişlerde hasar;
• Ve saire.

Bu toolbox'ta okuduğunuz gibi, bu önemsiz kazaların önemli (hatta bazen hayatı tehdit eden) sonuçları olabilir. Bu nedenle, bu gibi önemsiz kazaların mümkün olan en kısa sürede şantiye amirine ya da iş sorumlusuna (NEN3140 uyarınca WV-er) bildirilmesi önemlidir. Bu sayede kazaun mümkün olan en kısa sürede düzeltilmesi ve çalışmaların güvenli bir şekilde devam etmesi sağlanır.

1. ADIM: Kendi güvenliğinizi (gerilim altındaki kişilere asla dokunmayın) ve etrafınızdakilerin güvenliğini sağlayın. 

2. ADIM: Gerekirse acil servisleri arayın; bir akü paketinde yangın çıkması durumunda, mutlaka itfaiyeyi arayın; yangını kendiniz söndürmeye çalışmayın, bu anlamsız bir çaba olacaktır

3. ADIM: Bir iş arkadaşınızı ya da başka bir kişiyi elektrik çarpması durumunda mutlaka hastaneye gidin!

Aşağıdakilere ilişkin birbirinizle konuşun:

1. Siz veya şantiye amiriniz, tesisat sorumlusunun (IV-er) kim olduğunu biliyor musunuz?
2. İş sorumlunuzun kim olduğunu her zaman biliyor musunuz? ?
3. Projede kimlerin kablo ve elektrikle çalışma yetkisine sahip olduğunu biliyor musunuz?
4. Bir kablodan ne zaman akım geçtiğini biliyor musunuz?
5. Önemsiz kazaların ne olduğunu biliyor musunuz?

Ayrıca bakınız: GO!-Leereffect: E-bağlantı yandı