Op dinsdag 24 januari 2023 verwijdert Heijmans in opdracht van Liander de gasaansluiting van Kruisstraat 69 te Ens. Tijdens deze werkzaamheden knipt een medewerker met een ongeïsoleerde PE schaar een onder spanning staande LS-kabel (de huisaansluiting) in plaats van de te verwijderen gasleiding. De medewerker schrikt hier enorm van, maar loopt geen letsel op. Bij het knippen of zagen van leidingen vinden geregeld vergelijkbare incidenten plaats. Om deze reden besteden we tijdens deze toolboxmeeting aandacht aan het knippen of zagen van leidingen.

Bij het knippen of zagen van een leiding kan een medewerker letsel oplopen omdat de medewerker onbewust/onbedoeld een onder spanning staande elektrakabel doorknipt of doorzaagt. Dit scenario kan optreden door:  

1) Verwisseling van kabels en leidingen, omdat kabels en leidingen op elkaar lijken. Sommige leidingen lijken qua kleur, afmeting, materiaal, vervuiling en veroudering op elektrakabels. 

2) Leidingen die gebruikt zijn als mantelbuis. In het verleden zijn oude of ongebruikte leidingen gebruikt om elektrakabels door te voeren. In deze leidingen bevinden zich elektrakabels. Niet iedereen is zich hiervan bewust.

1. Knippen of zagen van leidingen is risicovol: neem hiervoor de tijd, doe geen aannames en laat je niet afleiden.
2. Zorg voor voldoende werkruimte/werkgat. De te knippen of zagen leiding moet volledig vrij liggen en rondom gecontroleerd zijn op de aanwezigheid van andere kabels of leidingen. Om voldoende werkruimte/werkgat te creeëren moeten de maatregelen van de toolbox Veilig grondroeren worden toegepast.
3. Graaf de leiding van gevel tot hoofdleiding helemaal vrij, tenzij je op een andere manier aan kunt tonen dat het de juiste leiding is.
4. Leidingen moeten voorafgaande aan het knippen/zagen voldoende schoon worden gemaakt om de leiding te kunnen identificeren. 
5. Neem bij twijfels over een leiding contact op met je WV'er. Na overleg kan je met behulp van een leidingzoeker/metaaldetector controleren op de aanwezigheid van een elektriciteitskabel. 
6. Een drukloze leiding mag alleen met geïsoleerd handgereedschap (bijvoorbeeld een geïsoleerde PE schaar of een geïsoleerde metaalbeugelzaag/ijzerzaag) geknipt/gezaagd worden. 
7. Als een gasleiding aantoonbaar gasloos is (< 10% LEL) is het toegestaan om de leiding met een accu reciprozaag te zagen. Een eerste gas-onderbreking zaag je nooit met een reciprozaag. 
8. Bij gebruik van een reciprozaag opletten dat het zaagblad nooit in de grond verdwijnt.  
9. Als er tijdens het knippen of zagen extra weerstand wordt ervaren moet het knippen of zagen worden gestaakt. Laat de schaar of zaag los en laat het gereedschap op zijn plaats zitten. Informeer je WV-er en/ of uitvoerder. Bewaak de werkplek op veilige afstand.
10. Indien er onverwacht toch een onder spanning staande elektrakabel wordt geknipt of gezaagd kan er een vlamboog ontstaan. Dit risico wordt niet beheerst door bovenstaande maatregelen.

Toolboxfilm 'Elektrakabels in oude, ongebruikte gas- en waterleidingen' gemaakt door BEIVIAG.

Toolboxflyer 'Gebruik van gas- en waterleidingen als mantelbuis voor elektrakabels' opgesteld door BEIVIAG.